راهنمای حقوقی استرداد جریمه انصراف از دستیاری و رأی دیوان عدالت اداری
در سال‌های اخیر موضوع استرداد وجه جریمه انصراف از دستیاری به یکی از چالش‌های جدی بین دستیاران و دانشگاه‌های علوم پزشکی تبدیل شده است. با توجه به صدور رأی صریح از سوی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، بسیاری از دستیاران اکنون به دنبال آگاهی از مبانی قانونی استرداد وجه و مراحل عملی بازپس‌گیری مبالغ پرداختی هستند. در ادامه، راهنمای کامل حقوقی این موضوع با استناد به قوانین و آرای قطعی مراجع قانونی، نوشته شده توسط «دکتر پیمان رحمانی» ارائه شده است:
چرا استرداد وجه امکان‌پذیر است؟ (مستندات قانونی)
و مراحل عملی برای استرداد وجه
۱. درخواست اداری: ابتدا یک نامه رسمی به دانشگاه علوم پزشکی مربوطه بنویسید. در این نامه، با استناد به دادنامه صادره از هیئت عمومی دیوان، درخواست استرداد وجه پرداختی را مطرح کنید.
۲. شکایت در دیوان: در صورت عدم همکاری دانشگاه، می‌توانید با ارائه دادخواست در شعب دیوان عدالت اداری، شکایت کرده و دانشگاه را ملزم به بازگرداندن پول خود نمایید. طبق ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری، آرای هیئت عمومی برای تمام دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجراست و به همین دلیل موفقیت شما در شکایت قطعی است.
نکته کلیدی: مطالبه اصل پول یا ارزش روز آن؟
- شما می‌توانید علاوه بر اصل پول، معادل ارزش روز آن را نیز مطالبه کنید. این حق شماست که کاهش ارزش پولتان در طول سال‌ها جبران شود.
- برای این کار باید در دادخواست خود به دیوان، به صورت مشخص خواسته “مطالبه خسارت تأخیر تأدیه بر اساس شاخص تورم بانک مرکزی” را مستند به ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی مطرح نمایید.
آیا مطابق نظر قانونگذار, دستیاران تخصصی بالینی پزشکی, درصورت استنکاف از ادامه تحصیلات رایگان آموزشی, مکلف به پرداخت شهریه و هزینه های تحصیلی آن می باشند؟
مرجع قانونی ذیصلاح در تعیین شهریه و هزینه های مذکور کدام است؟
به موجب قانون تامین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب ۱۳۵۳/۴/۳۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن:
ماده۷) دانشجویان و هنرجویانی که بخواهند از <<آموزش رایگان>> در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی داخل کشور استفاده نمایند, مکلفند برابر مدتیکه از تحصیل رایگان استفاده کرده اند, در ایران <<خدمت>> نمایند.
درصورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور, باید <<هزینه تحصیلات رایگان>> را تمام یا به تناسب مدتی که خدمت نکرده اند, به دولت بپردازند.
دانشجویان و هنرجویانی که مایل به استفاده از تحصیلات رایگان نیستند, مکلف به پرداخت شهریه و هزینه تحصیلی میباشند.
ماده۸) دانشجویان و هنرجویان دانشگاهها,دانشکده ها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارتخانه ها و مؤسسات عام المنفعه که <<برای خدمت در دانشگاهها, وزارتخانه ها, مؤسسات و شرکتهای مذکور آموزش می بینند>>, مکلفند طبق <<تعهدنامه رسمی>> که در بدو ورود برابر مقررات مربوط از آنان اخذ میشود, تعهدات خود را انجام دهند.
در آگهی پذیرش دانشجو و هنرجو برای این نوع مؤسسات, دانشگاهها و دانشکده ها و تعهدنامه مزبور, باید شرایط تحصیل و کیفیت و ضمانت اجرای تعهدات قید شود.
به موجب آیین نامه اجرایی تبصره ماده۷ موضوع لایحه قانونی اصلاح مواد ۷و۸ قانون تامین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب ۱۳۵۹/۳/۱۲:
تبصره۲ ماده۱:
شهریه دانشجویان و هنرجویان مشمول تحصیلات رایگان در هردانشگاه یا مؤسسه آموزش عالی, پس از بازرسی وزارت فرهنگ و آموزش عالی تعیین و پرداخت خواهد شد و افزایش یا کاهش آن نیز با وزارت مذکور خواهد بود.
ماده۴) هریک از دانشجویان و هنرجویان مشمول ماده۷ قانون مذکور, درصورتیکه تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده۱ این آیین نامه را انجام ندهند, باید هزینه تحصیلات خود اعم ازشهریه و کمکهای دریافتی بطور کامل یابه تناسب عدم انجام خدمت نقدا” ازطریق وزارت فرهنگ و آموزش عالی به دولت بپردازند.
تبصره:
هزینه های تحصیلی هر دانشجو یا دانش آموخته (اعم از شهریه یا مابه التفاوت شهریه و کمکهای دریافتی که دانشجو یا دانش آموخته درصورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور ماده۱ آیین نامه مکلف به پرداخت آن خواهد بود), بوسیله وزارت فرهنگ و آموزش عالی تعیین و دریافت خواهد شد.
به موجب آیین نامه اجرایی موضوع ماده۸ قانون تامین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب ۱۳۵۴/۴/۱۲:
ماده۵) هریک از دانشجویان و هنرجویان مشمول ماده۸ قانون فوق, درصورتیکه تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده۱ این آیین نامه را انجام ندهند, باید مابه التفاوت شهریه پرداختی خود و هزینه ای که دولت برای آموزش آنان کرده است, کلا” یا به تناسب مدتی که خدمت خود را انجام نداده است, به دولت مسترد کند.
ماده۶) هزینه تحصیلی مدت تحصیل هردانشجو یا هنرجو (اعم از شهریه یا مابه التفاوت شهریه و کمکهای دریافتی که دانشجو یا هنرجوی فوق درصورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور در ماده۱ این آیین نامه مکلف به پرداخت خواهد بود), بوسیله وزارت علوم و آموزش عالی تعیین و دریافت خواهد شد.
ماده۱۶) دانشجویان و هنرجویانی که قبل از فراغ از تحصیل از دانشگاه یا مؤسسه آموزش عالی ترک تحصیل کنند و یا اخراج شوند, درصورتیکه از مزایای <<آموزش رایگان>> استفاده نموده باشند, از لحاظ انجام خدمت و یا استرداد هزینه ها و شهریه و کمکهای دریافتی و سایر موارد, مشمول این آیین نامه خواهند بود.
به موجب قانون تشکیل وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشکی مصوب ۱۳۶۴/۷/۹:
ماده۲) با تصویب این قانون و تشکیل وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشکی…, آن قسمت از وظایف, اختیارات, امکانات, کارکنان, دارائیها, اعتبارات و تعهدات وزارت فرهنگ و آموزش عالی در زمینه بهداشت, درمان و آموزش و پژوهش پزشکی, به این وزارت منتقل می گردد.
به موجب رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۱۳۹۹۸۹۴ مورخ ۱۴۰۴/۶/۱۱:
باتوجه به صلاحیتهای تعیین شده در ماده۱ قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته های پزشکی مصوب سال۱۳۵۲ برای شورای مزبور, <<تعیین غرامت تحصیلی>> از صلاحیتهای شورای یادشده نیست
و لذا تبصره۲ ذیل موضوع۱ مصوبه نود و نهمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی مورخ ۱۴۰۲/۵/۱۷ که بر اساس آن مقرر شده است, انصراف از تحصیل پذیرفته شدگان آزمون پذیرش دستیار تخصصی در هرمرحله و یا عدم ثبت نام مشمول پرداخت غرامت تحصیلی خواهند بود, خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده آن بوده و… ابطال میشود.
دکتر پیمان رحمانی – ۱۴۰۴/۷/۱۳
